Hà Giang là nơi địa đầu của Tổ Quốc, ẩn mình với vẻ đẹp thiên nhiên kỳ vĩ. Mỗi độ đông về, do thời tiết giá lạnh khắc nghiệt của, đồng bào thường dự trữ thịt trâu gác bếp làm món đặc sản Hà Giang nổi tiếng. Đây là món đặc sản tại Hà Giang, mà du khách nhất định phải thưởng thức khi lên vùng Tây Bắc.
Nguồn gốc món thịt trâu gác bếp
Món thịt trâu gác bếp của người Thái vùng Tây Bắc được bắt nguồn từ câu chuyện vô cùng hấp dẫn. Khi xưa, người Thái sống trong rừng sâu rất giỏi săn bắt, hái lượm. Nhưng đôi khi họ đi săn về, đồ săn bắn không thể ăn tươi lâu được hoặc chuyến săn kéo dài quá lâu nên không thể mang đồ tươi về bản. Vì vậy, họ đã nghĩ ra cách sấy khô thịt trâu để ăn dần.
Người Thái vùng Tây Bắc thường mổ trâu vào những dịp quan trọng như trong lễ hội, ngày Tết, cúng thần linh,… Phần thịt trâu tươi ngon nhất sẽ được dùng làm thịt trâu gác bếp – đặc sản vùng cao.
Thịt trâu gác bếp được làm từ những nguyên liệu gì?
Để làm ra được món thịt trâu gác bếp thơm ngon, trứ danh mảnh đất cao nguyên đá , người dân phải cầu kỳ trong khâu chọn nguyên liệu. Về phần thịt trâu, người dân sẽ lựa chọn những con trâu được chăn thả trên vùng đồi núi. Vì thịt của nó sẽ săn chắc, dai ngon và đậm vị hơn rất nhiều.
Ngoài ra, người Hà Giang còn thêm vào món thịt trâu gác bếp rất nhiều gia vị đặc trưng. Như tỏi, ớt, tiêu, gừng, muối, sả. Nhưng gia vị không thể thiếu để tạo nên đặc sản Hà Giang là hạt dổi và mắc khén – một loại hạt tiêu rừng của người dân tộc thiểu số vùng cao Hà Giang.
Sự công phu trong khâu chế biến thịt trâu gác bếp
Khâu chế biến thịt trâu gác bếp đòi hỏi sự công phu, khéo léo dưới bàn tay đầy kinh nghiệm của người dân Hà Giang. Chính nhờ công đoạn chế biến rất tỉ mỉ, nên thịt trâu gác bếp mới xứng danh đặc sản vùng Tây Bắc.
Đầu tiên, người ta lóc các thớ thịt thăn, bắp, lưng của phần thịt trâu thành từng miếng. Sau đó, thái dọc thớ phần này. Miếng thịt được người Hà Giang tẩm ướp với đầy đủ các loại gia vị ớt, tiêu, gừng,… và gia vị không thể thiếu là hạt dổi và mắc khén. Hai gia vị cuối là đặc biệt quan trọng, tạo nên linh hồn hương vị núi rừng, khiến thịt trâu gác bếp trở thành đặc sản Hà Giang khó lẫn.
Sau khi đã tẩm ướp các gia vị trong hàng giờ, người ta dùng xiên que xiên các miếng thịt và để trên giàn bếp. Thịt sẽ được hun khói từ củi rừng cả ngày lẫn đêm. Với khói và sức nóng của rơm, củi rừng, thảo mộc, bay lên trong nhiều tháng, thịt trâu gác bếp khô cứng lại, các gia vị hòa quyện vào từng thớ thịt. Chỉ cần ngửi hương vị là muốn thưởng thức ngay.
Hương vị khó cưỡng của thịt trâu gác bếp khiến nhiều người mê mẩn
Hương vị của thịt trâu khi lấy từ gác bếp mang theo mùi khói, vị cay của ớt, vị nồng nồng của mắc khén. Món đặc sản bề ngoài màu nâu sẫm, bên trong có màu đỏ, hồng hào.
Khi nhai trong miệng, vị ngọt thịt, đậm của từng gia vị hòa quyện. Hương vị không cay, nhưng có chút tê tê khó tả ở đầu lưỡi cùng mùi khói thơm của củi. Dường như hương vị rừng núi đã quyện lại thành món ăn hấp dẫn này, khiến người ta khó lòng quên được vị thịt trâu gác bếp.
Trong những ngày đông lạnh giá, được thưởng rượu ngô – đặc sản Hà Giang cùng thịt trâu gác bếp, thì quả thực không còn gì sánh bằng. Để thưởng thức trọn vị thịt trâu gác bếp, bạn có thể chấm với chẳm chéo hoặc tương ớt. Có thể lần đầu ăn sẽ không quen, nhưng khi thường thức từng chút một, chắc chắn sẽ “nghiện” món ăn độc lạ của vùng Tây Bắc này đó.
Kinh nghiệm mua thịt trâu gác bếp đúng chuẩn đặc sản Hà Giang
Hiện nay, có khá nhiều nơi bán thịt trâu gác bếp. Tuy nhiên, không phải chỗ nào cũng bán đúng chuẩn, đặc biệt những bạn chưa ăn bao giờ thì càng khó phân biệt. Để chọn mua được thịt trâu gác bếp chuẩn đặc sản Hà Giang, Đặc Sản Quê Tui xin chia sẻ một số kinh nghiệm:
- Giá thành sản phẩm: Giá thịt trâu gác bếp dao động trong khoảng 700.000 đồng – 900.000 đồng/1kg. Nếu rẻ hơn giá này thì đừng mua, vì dễ dính hàng lởm, kém chất lượng.
- Về thịt trâu: Miếng thịt phải to bản nhưng không quá dày. Thớ thịt phải dọc đều.
- Về hương vị: Mùi vị thịt trâu gác bếp phải dậy mùi mắc khén, linh hồn của núi rừng Hà Giang. Nếu không thì món này chắc chắn không phải là đặc sản Hà Giang.
- Thớ thịt trâu: Từng thớ thịt khi xé phải có màu đỏ, hồng hảo bên trong. Xung quanh từng thớ có tơ trắng.
Ăn thịt trâu gác bếp thế nào ngon nhất?
Cách ăn ngon nhất sau khi mua thịt trâu gác bếp về đó là đem đi hấp cách thuỷ. Bạn nên hấp 500g thịt trâu trong khoảng 8 phút là vừa đủ. Sau khi hấp xong thịt trâu gác bếp thì mang ra để nguội. Sau đó, lấy chày đập tơi miếng thịt trâu gác bếp và xé sợi thưởng thức.
Trước khi hấp, nên nhúng qua nước đun sôi để nguội. Và bạn phải chắc chắn rằng thịt trâu gác bếp sau khi hấp đã nguội thì mới đập. Nếu không sẽ làm nát thịt trâu.
Không chỉ là món ăn dân dã hấp dẫn, thịt trâu gác bếp còn là đặc sản Hà Giang chắc chắn phải gói về làm quà cho người thân. Vậy nên, nếu có dịp ghé thăm mảnh đất Tây Bắc kỳ vĩ, đừng quên thưởng thức món đặc sản Hà Giang – thịt trâu gác bếp nhé!
