Những người đã ghé Tây Bắc chẳng thể nào quên hương vị của thức muối chẩm chéo, gia vị quen thuộc trong từng bữa ăn của người dân Tây Bắc. Vậy tại sao thức gia vị này lại gây nhớ thương trong lòng du khách, cách làm ra nó có gì đặc biệt? Hãy tìm hiểu qua bài viết sau.
Chẩm chéo – Tinh tuý gia vị đặc sản Tây Bắc
Chẩm chéo là loại gia vị chấm đặc biệt có nguồn gốc từ những gia đình người Thái tại vùng Điện Biên, Tây Bắc và Đông Bắc Thái Lan. Chẩm chéo thường có hai loại cơ bản: Chẩm chéo khô và chẩm chéo ướt.
Chẩm chéo là loại gia vị phổ biến tại Tây Bắc, thường được dùng để nấu với các món như thịt luộc, xôi, hải sản, đồ nướng, rau sống,… hoặc có thể chấm với các loại hoa quả như: xoài, cóc, mận,…
Để làm ra chẩm chéo, người dân cần có hơn 10 loại gia vị khác nhau như: cá cơm, muối, rau thơm, tỏi, húng lủi, hạt dổi, ớt bột và sả. Trong đó, hai nguyên liệu không thể thiếu là ớt bột và hạt mắc khén.
Cách làm chẩm chéo chuẩn vị Tây Bắc
Thông thường, món chẩm chéo chuẩn vị đặc sản Tây Bắc thường được người dân sử dụng rất nhiều rau thơm đặc trưng, mang hương vị rừng núi. Do đó, mùi vị của món này rất dân dã, tự nhiên, thơm mùi rau rừng đặc trưng. Các nguyên liệu làm chẩm chéo cơ bản bao gồm: Bột mắc khén; Hạt dổi; Rau bạc hà; Rau mùi; Gừng; Ớt tươi; Tỏi; sả; Muối. Dưới đây, Đặc Sản Quê Tui sẽ chia sẻ chi tiết cách chế biến.
Nếu bạn làm chẩm chéo khô, thì đầu tiên đem gừng, tỏi, ớt, sả rửa sạch và đem say. Bạn nên xay vừa, không quá nhuyễn hoặc quá to, sau đó thái nhỏ rau thơm rồi rang khô. Tiếp tục, bạn trộn muối cùng mắc khén. Cứ 0.06kg bột mắc khén trộn cùng 1kg muối và cho các nguyên liệu đã giã vào, tiếp tục trộn đều. Sau khi trộn đều tay, bạn đã có chẩm chéo khô chuẩn vị.
Nếu bạn làm chẩm chéo ướt, đầu tiên cũng đem các nguyên liệu đi rửa sạch. Ớt được nướng cùng tỏi và hạt mắc khén để dậy hương thơm. Tiếp tục cho các nguyên liệu vào giã đều, nhuyễn, thêm nước khuấy đều.
Thưởng thức chẩm chéo với món gì?
Chẩm chéo – đặc sản Tây Bắc sau khi hoàn thành dậy vị thơm của sả, gừng cộng thêm hương cay nồng của ớt, mắc khén và hương vị rừng núi của đủ mọi loại rau sống. Chấm cùng rau, thịt luộc hay hoa quả thì ngon, ngọt, bùi, cay hết sảy.
Thông thường, người dân Tây Bắc hay ăn chẩm chéo với các món nướng như thịt lợn nướng, thịt trâu gác bếp, cá nướng,… vô cùng đậm vị. Chẩm chéo có thể chấm cùng các món luộc như cải luộc, gà luộc tăng thêm vị thơm ngon, đậm đà, ngọt bùi. Ngoài ra, người ta còn chấm gia vị đặc sản Tây Bắc với các loại quả như: xoài, mơ, nhót, để vị ngọt cay hoà quyện với vị chua thanh thơm ngon.
Các loại chẩm chéo khác
Ngày nay, có khá nhiều công thức chẩm chéo được biến tấu mới lạ, với hương vị độc đáo mà thơm ngon, đậm đà. Có thể kể đến như:
- Chẩm chéo cá: Đây là gia vị đặc sản Tây Bắc làm từ ớt, mắc khén và cá nướng được xay nhuyễn trộn cùng với muối và bột ngọt. Chẩm chéo cá ngoài vị ngọt bùi còn thêm vị mặn của cá, kích thích vị giác người thưởng thức.
- Chẩm chéo gan gà: Như tên gọi, chẩm chéo gan gà được làm từ nguyên liệu chính là gan gà và gan vịt. Người ta lấy gan gà, gan vịt đi nướng trên bếp than, sau đó giã cùng những loại gia vị, rau thơm khác. Đặc biệt trong món đặc sản Tây Bắc này còn có thêm lá chanh giã nhỏ tuyệt ngon.
- Chẩm chéo thúa nâu: Chẩm chéo thúa nâu được chế biến từ chẩm chéo cơ bản cùng đậu tương lên men. Món đặc sản Tây Bắc này đòi hỏi thời gian, vì sau khi ngâm đậu phải gói lá chuối để lên men. Khi đậu đã dậy mùi, trộn cùng muối và ớt rồi tiếp tục phơi khô. Lúc nào chế biến, lấy phần đậu từ bếp giã cùng chẩm chéo đã làm từ trước, ra thành phẩm thơm mùi đậu, dậy mùi cay của ớt.
- Chẩm chéo chua: Loại chẩm chéo này được làm từ quả Mak có, một loại quả đặc sản Tây Bắc. Sau khi đem giã nhỏ, người ta trộn cùng chẩm chéo. Nhưng đặc biệt, loại chẩm chéo trộn cùng phải không có mắc khén. Thành quả chẩm chéo chua có vị chua, chát, rất hợp chấm rau.
Chẩm chéo luôn được coi là linh hồn giữ trọn hương vị Tây Bắc. Đây là món gia vị hồn cốt trong từng món ăn của vùng, được người dân say mê đem tiếp đãi mọi du khách đến thăm. Bạn có thể mua thử chẩm chéo tại nhiều nơi, nhưng cần chọn địa chỉ uy tín, chất lượng. Tuy vậy, chẩm chéo ngon nhất vẫn là khi bạn thưởng thức tại ngay Tây Bắc bạn nhé!
